Expo: Tramlijn Hamme-Antwerpen, 1904-1959

Vijf Vlaamse erfgoedverenigingen slaan de handen in elkaar voor de geschiedenis van tramlijn Hamme-Antwerpen 1904-1959. De heemkundige kringen Osschaert, Braem, Wissekerke, ZB en de beheerraad van het Gemeentemuseum van Temse vormen samen Comité H. Lijn H was de officiële routenaam bij de Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen.

Tramlijn Hamme-Antwerpen, een constructie van de NMVB met gemeentelijke participatie, werd aangelegd in verschillende fasen tussen 1904 en 1908 voor personen en goederen. Na de provinciale grenscorrectie van 1923 werd het Vlaams Hoofd toegevoegd aan de regio Antwerpen. Bij de afbraak van het fort Vlaams Hoofd en de latere inplanting van nieuwbouwprojecten trok onze buurtspoorweg naar de St-Annatunnel.(1931-1933) Tot kort voor de Tweede Wereldoorlog reden stoomtrammen op het enkelspoor met wissels per gemeente. Tijdens de elektrificatieperiode (vanaf 1928) werd tijdelijk gebruik gemaakt van het type AR6 aangedreven door een dieselmotor, die naar gelang het verloop van de werken werd vervangen door de elektrische tram.

Comité H organiseert een reeks van zes tentoonstellingen, reizend tussen verschillende locaties langs de Durme- en Scheldekant van juli 2019 tot mei 2020.

PLANNING/TIJDSSCHEMA TENTOONSTELLING

Beheerraad Gemeentemuseum - van 05/07/2019 tot 30/09/2019 - In het Gemeentemuseum, Kasteelstraat 16, 9140 Temse
Heemkundige Kring Osschaert - van 09/11/2019 tot 18/12/2019 - ID+art, Sint-Jansstraat 27, 9220 Hamme
Heemkundige Kring Wisselkerke - van 08/03/2020 tot 29/03/2020 - Kruibekestraat 2, 9150 Bazel
Heemkundige Kring Braem - van 17/04/2020 tot 26/04/2020 - Cultuurcentrum De Koolputten, Koolputten 2, 9250 Waasmunster
Heemkundige Kring Zwijndrecht Burcht - van 02/05/2020 tot 10/05/2020 - St-Martinuskerk, Kerkplein 1, 2070 Burcht
Heemkundige Kring Zwijndrecht Burcht - van 16/05/2020 tot 24/05/2020 - Beatrijslaan 8, Antwerpen-L.O. 

Elke Heemkring zal naar behoefte eigen accenten toevoegen zodat in elke betrokken gemeente een lokaal beeld van de tramhalte wordt geschetst, gekaderd in het geheel van de tramlijn. Overzichtelijke panelen en projecties actualiseren de voorstelling tot een levend eigentijds geheel.

Op elke tentoonstelling wordt een publicatie te koop aangeboden. Deze brochure bevat een exclusieve verzameling foto's en geschiedkundige teksten. De auteur is historicus Harry Van Royen.

Naast personenvervoer wordt het economisch belang ter ontsluiting van het Waasland in kaart gebracht, samen met een reeks aanvullende factoren zoals pendelarbeid, toerisme, ontspanning, vertier, scholen en militaire belangen tussen de vestingen Antwerpen en Dendermonde.

Met deze tentoonstelling wensen wij niet enkel de historiek in de kijker te zetten maar ook het belang van mobiliteit inzake openbaar vervoer en de stille wenk dat de afschaffing van de oude NMVB verbindingen, eind de jaren vijftig van de 20ste eeuw, mogelijks een foute beslissing is geweest.

De verzadiging van het hedendaagse wegennet geeft toekomst aan vervoermiddelen met voorrang in eigen bedding, zowel binnen als buiten de stedelijke agglomeraties.

Waar koning auto aanvankelijk de basis vormde van sociaal-economische vooruitgang is deze nog steeds gangbare schakel op de terugweg.

Wij willen aanduiden dat het collectieve geheugen de zin voor duurzamer vervoer versterkt en mogelijks op termijn oplossingen biedt voor woon-& werkverkeer en het bijhorend fileleed. Op die wijze willen wij ook de nadruk leggen op gemeenschapvorming. Hierbij verwijs ik graag naar een recent artikel in het maandmagazine Nieuwswijzer (Antwerpen), jaargang 11 nr 122 blz 37: Trambus een primeur voor België.

Onze doelgroepen zijn de hedendaagse geïnteresseerden in industriële archeologie en oude techniek verwerkt in een grensoverschrijdendend project voor jong en ouder, begaan met mobiliteit. Daartoe behoren alle leden van de organiserende heemkringen, trammusea en vooral alle inwoners van de betrokken gemeenten.

Comité H - juni 2019